Chinese literature boasts a rich and ancient history

Chinese literature boasts a rich and ancient history, producing many influential and celebrated works across various genres. Here are some of the most famous and important Chinese literary works from ancient times to the present:
The Four Great Classical Novels (四大名著 – Sì Dà Míng Zhù)
These four novels are considered the pinnacle of classical Chinese fiction and have deeply permeated Chinese culture:
Romance of the Three Kingdoms (三国演义 – Sānguó Yǎnyì) by Luo Guanzhong (14th century):

A historical novel chronicling the turbulent years at the end of the Han Dynasty and the Three Kingdoms period (169-280 AD), featuring legendary heroes, strategists, and political intrigues.
Water Margin (水浒传 – Shuǐhǔ Zhuàn), also known as Outlaws of the Marsh or All Men Are Brothers, attributed to Shi Nai’an (14th century): This novel tells the story of 108 outlaws who gather at Mount Liang and rebel against injustice and corruption in the late Northern Song Dynasty.
Journey to the West (西游记 – Xī Yóu Jì) by Wu Cheng’en (16th century): An epic fantasy novel recounting the pilgrimage of the Buddhist monk Xuanzang and his three powerful disciples (including the mischievous Monkey King) to India to obtain Buddhist scriptures.
Dream of the Red Chamber (红楼梦 – Hónglóu Mèng), also known as The Story of the Stone, by Cao Xueqin (18th century): Widely regarded as the masterpiece of Chinese fiction, this novel provides a detailed, episodic record of life in the aristocratic Jia family, exploring themes of love, family decline, and societal norms during the Qing Dynasty.
Other Classical and Philosophical Works
The Art of War (孙子兵法 – Sūnzi Bīngfǎ) by Sun Tzu (5th century BCE): An ancient military treatise offering strategic and tactical advice still studied worldwide today.
Tao Te Ching (道德经 – Dàodé Jīng) by Laozi (6th century BCE, traditionally): A foundational text of Daoism, exploring the concept of Dao (Tao) as the fundamental principle of the universe and offering wisdom on harmony, balance, and natural living.
The Analects (论语 – Lúnyǔ) by Confucius and his disciples (5th-4th century BCE): A collection of sayings and teachings attributed to Confucius, forming the core of Confucian philosophy and influencing Chinese thought for millennia.
Classic of Poetry (诗经 – Shījīng), also known as The Book of Songs (11th-6th century BCE): An anthology of ancient Chinese poetry, providing insights into early Chinese society, customs, and beliefs.
The Plum in the Golden Vase (金瓶梅 – Jīn Píng Méi) (Late Ming Dynasty, anonymous): A controversial and influential novel known for its detailed depiction of everyday life and its explicit content, often seen as a critique of societal decadence.
The Scholars (儒林外史 – Rúlín Wàishǐ) by Wu Jingzi (18th century): A satirical novel that criticizes the feudal examination system and the corruption of the literati class.
Strange Stories from a Chinese Studio (聊斋志异 – Liáozhāi Zhìyì) by Pu Songling (18th century): A collection of over 400 supernatural and fantastic short stories, often blending folk tales with social commentary.
Modern and Contemporary Works
The True Story of Ah Q (阿Q正传 – Ā Q Zhèngzhuàn) by Lu Xun (early 20th century): A satirical novella that critically examines the character of the Chinese people in the face of modern change. Lu Xun is considered a pioneer of modern Chinese literature.
Rickshaw Boy (骆驼祥子 – Luòtuo Xiángzi) by Lao She (1936): A poignant novel depicting the struggles of a young rickshaw puller in 1920s Beijing, highlighting social inequalities and individual resilience.
Fortress Besieged (围城 – Wéichéng) by Qian Zhongshu (1947): A satirical novel about a Chinese scholar who returns home after failing to complete his studies abroad, exploring themes of disillusionment and the complexities of human relationships.
Love in a Fallen City (倾城之恋 – Qīngchéng Zhī Liàn) by Eileen Chang (mid-20th century): A collection of novellas and short stories that delve into love, betrayal, and societal expectations in Shanghai and Hong Kong during wartime.
Red Sorghum (红高粱家族 – Hóng Gāoliáng Jiāzú) by Mo Yan (1987): This novel, which won the Nobel Prize in Literature for Mo Yan in 2012, tells the epic story of a family in rural China amidst the Sino-Japanese War and the Chinese Civil War.
To Live (活着 – Huózhe) by Yu Hua (1993): A powerful novel following the life of a man who endures immense suffering and hardship throughout the 20th century in China, reflecting on the resilience of the human spirit.
The Three-Body Problem (三体 – Sān Tǐ) by Liu Cixin (2008): A highly acclaimed science fiction novel that gained international recognition, being the first Asian novel to win the Hugo Award for Best Novel. It explores humanity’s first contact with an alien civilization.
This list covers some of the most prominent works, but Chinese literature is vast and continues to evolve with new voices and stories.
Tứ Đại Danh Tác (四大名著 – Sì Dà Míng Zhù)
Bốn bộ tiểu thuyết này được coi là đỉnh cao của văn học cổ điển Trung Quốc và đã thấm sâu vào văn hóa Trung Hoa:
Tam Quốc Diễn Nghĩa (三国演义 – Sānguó Yǎnyì) của La Quán Trung (thế kỷ 14): Một tiểu thuyết lịch sử kể về những năm tháng hỗn loạn cuối thời nhà Hán và thời Tam Quốc (169-280 sau Công nguyên), với những anh hùng huyền thoại, mưu sĩ và các âm mưu chính trị.
Thủy Hử (水浒传 – Shuǐhǔ Zhuàn), còn được biết đến với tên Nghĩa Sĩ Đầm Lầy hay Tất Cả Đàn Ông Đều Là Anh Em, được cho là của Thi Nại Am (thế kỷ 14): Tiểu thuyết này kể về 108 hảo hán tụ nghĩa ở Lương Sơn Bạc, nổi dậy chống lại sự bất công và tham nhũng vào cuối triều đại Bắc Tống.
Tây Du Ký (西游记 – Xī Yóu Jì) của Ngô Thừa Ân (thế kỷ 16): Một tiểu thuyết thần thoại sử thi kể về hành trình thỉnh kinh của nhà sư Phật giáo Đường Huyền Trang và ba đồ đệ đầy quyền năng của ông (bao gồm cả Tôn Ngộ Không tinh nghịch) đến Ấn Độ để lấy kinh Phật.
Hồng Lâu Mộng (红楼梦 – Hónglóu Mèng), còn được biết đến với tên Thạch Đầu Ký, của Tào Tuyết Cần (thế kỷ 18): Được coi là kiệt tác của văn học Trung Quốc, tiểu thuyết này cung cấp một bản ghi chi tiết, theo từng chương, về cuộc sống trong gia đình quý tộc họ Giả, khám phá các chủ đề về tình yêu, sự suy tàn của gia đình và các chuẩn mực xã hội trong triều đại nhà Thanh.

Các Tác Phẩm Kinh Điển và Triết Học Khác
Tôn Tử Binh Pháp (孙子兵法 – Sūnzi Bīngfǎ) của Tôn Tử (thế kỷ 5 TCN): Một luận thuyết quân sự cổ xưa đưa ra những lời khuyên chiến lược và chiến thuật vẫn được nghiên cứu trên toàn thế giới cho đến ngày nay.
Đạo Đức Kinh (道德经 – Dàodé Jīng) của Lão Tử (truyền thống là thế kỷ 6 TCN): Một văn bản nền tảng của Đạo giáo, khám phá khái niệm Đạo như nguyên lý cơ bản của vũ trụ và đưa ra trí tuệ về sự hài hòa, cân bằng và lối sống tự nhiên.
Luận Ngữ (论语 – Lúnyǔ) của Khổng Tử và các môn đệ của ông (thế kỷ 5-4 TCN): Tập hợp các câu nói và lời dạy được cho là của Khổng Tử, hình thành cốt lõi của triết học Nho giáo và ảnh hưởng đến tư tưởng Trung Quốc trong hàng thiên niên kỷ.
Kinh Thi (诗经 – Shījīng), còn được biết đến với tên Thi Kinh (thế kỷ 11-6 TCN): Tuyển tập thơ ca cổ đại Trung Quốc, cung cấp cái nhìn sâu sắc về xã hội, phong tục và tín ngưỡng Trung Quốc thời kỳ đầu.
Kim Bình Mai (金瓶梅 – Jīn Píng Méi) (cuối triều nhà Minh, khuyết danh): Một tiểu thuyết gây tranh cãi và có ảnh hưởng, nổi tiếng với việc mô tả chi tiết cuộc sống hàng ngày và nội dung nhạy cảm, thường được xem là một lời phê phán sự suy đồi của xã hội.
Nho Lâm Ngoại Sử (儒林外史 – Rúlín Wàishǐ) của Ngô Kính Tử (thế kỷ 18): Một tiểu thuyết châm biếm phê phán hệ thống thi cử phong kiến và sự tham nhũng của tầng lớp nho sĩ.
Liêu Trai Chí Dị (聊斋志异 – Liáozhāi Zhìyì) của Bồ Tùng Linh (thế kỷ 18): Tập hợp hơn 400 truyện ngắn siêu nhiên và kỳ ảo, thường pha trộn truyện dân gian với bình luận xã hội.

Các Tác Phẩm Hiện Đại và Đương Đại
A Q Chính Truyện (阿Q正传 – Ā Q Zhèngzhuàn) của Lỗ Tấn (đầu thế kỷ 20): Một tiểu thuyết châm biếm phê phán tính cách người Trung Quốc khi đối mặt với sự thay đổi hiện đại. Lỗ Tấn được coi là người tiên phong của văn học Trung Quốc hiện đại.
Lão Xá (骆驼祥子 – Luòtuo Xiángzi) của Lão Xá (1936): Một tiểu thuyết cảm động mô tả cuộc đấu tranh của một người kéo xe trẻ ở Bắc Kinh những năm 1920, nêu bật sự bất bình đẳng xã hội và khả năng phục hồi của cá nhân.
Vi Thành (围城 – Wéichéng) của Tiền Chung Thư (1947): Một tiểu thuyết châm biếm về một học giả Trung Quốc trở về nhà sau khi thất bại trong việc hoàn thành việc học ở nước ngoài, khám phá các chủ đề về sự vỡ mộng và sự phức tạp của các mối quan hệ con người.
Khuynh Thành Chi Luyến (倾城之恋 – Qīngchéng Zhī Liàn) của Trương Ái Linh (giữa thế kỷ 20): Tập hợp các tiểu thuyết ngắn và truyện ngắn đi sâu vào tình yêu, sự phản bội và kỳ vọng xã hội ở Thượng Hải và Hồng Kông trong thời chiến.
Cao Lương Đỏ (红高粱家族 – Hóng Gāoliáng Jiāzú) của Mạc Ngôn (1987): Tiểu thuyết này, giúp Mạc Ngôn đoạt giải Nobel Văn học năm 2012, kể câu chuyện sử thi về một gia đình ở vùng nông thôn Trung Quốc giữa cuộc chiến tranh Trung-Nhật và Nội chiến Trung Quốc.
Sống (活着 – Huózhe) của Dư Hoa (1993): Một tiểu thuyết mạnh mẽ theo chân cuộc đời một người đàn ông chịu đựng vô vàn đau khổ và khó khăn trong suốt thế kỷ 20 ở Trung Quốc, phản ánh sự kiên cường của tinh thần con người.
Tam Thể (三体 – Sān Tǐ) của Lưu Từ Hân (2008): Một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng được đánh giá cao, đã đạt được sự công nhận quốc tế, là tiểu thuyết châu Á đầu tiên giành giải Hugo cho Tiểu thuyết hay nhất. Nó khám phá sự tiếp xúc đầu tiên của nhân loại với một nền văn minh ngoài hành tinh.
Danh sách này bao gồm một số tác phẩm nổi bật nhất, nhưng văn học Trung Quốc rất rộng lớn và không ngừng phát triển với những tiếng nói và câu chuyện mới.

Văn học Trung Quốc tự hào với một bề dày lịch sử và kho tàng tác phẩm đồ sộ, có ảnh hưởng sâu rộng không chỉ trong nước mà còn trên toàn thế giới. Dưới đây là những tác phẩm nổi bật từ cổ điển đến hiện đại:

Văn học Cổ điển
Nền văn học cổ điển Trung Quốc đã sản sinh ra những kiệt tác trường tồn với thời gian, đặc biệt là Tứ Đại Danh Tác được xem là những viên ngọc quý giá nhất:
Tam Quốc Diễn Nghĩa (三国演义) của La Quán Trung: Tiểu thuyết lịch sử kể về thời kỳ Tam Quốc (190–280) với những mưu lược quân sự, tình bằng hữu và lòng trung thành, mặc dù có sự hư cấu nhưng vẫn bám sát lịch sử.
Thủy Hử (水浒传) của Thi Nại Am: Tác phẩm kể về cuộc khởi nghĩa nông dân Lương Sơn Bạc cuối thời Bắc Tống, khắc họa hình ảnh 108 anh hùng với những số phận bi tráng.
Tây Du Ký (西游记) của Ngô Thừa Ân: Tiểu thuyết thần thoại kể về hành trình thỉnh kinh của Đường Tăng cùng ba đồ đệ Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới và Sa Tăng, với nhiều yếu tố kỳ ảo, giàu ý nghĩa nhân văn và triết lý Phật giáo.
Hồng Lâu Mộng (红楼梦) của Tào Tuyết Cần: Kiệt tác văn học kinh điển, mô tả cuộc sống và sự suy tàn của một đại gia đình quý tộc thời Thanh, đan xen câu chuyện tình duyên trắc trở giữa Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc.
Ngoài Tứ Đại Danh Tác, còn có nhiều tác phẩm cổ điển nổi bật khác như:
Liêu Trai Chí Dị (聊斋志异) của Bồ Tùng Linh: Tập hợp gần 500 câu chuyện kỳ ảo, siêu nhiên nhưng chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc.
Nho Lâm Ngoại Sử (儒林外史) của Ngô Kính Tử: Tiểu thuyết châm biếm sâu sắc về giới trí thức phong kiến.
Phong Thần Diễn Nghĩa (封神演义) của Hứa Trọng Lâm/Lục Tây Tịnh: Tiểu thuyết thần thoại kể về cuộc chiến giữa nhà Chu và nhà Thương, với sự tham gia của các vị thần tiên, yêu quái.
Kinh Thi (诗经): Tuyển tập thơ ca cổ nhất của Trung Quốc, phản ánh đời sống, phong tục, tín ngưỡng của người dân thời xa xưa.
Sở Từ (楚辞): Tuyển tập thơ mang đậm phong cách lãng mạn, tiêu biểu là các tác phẩm của Khuất Nguyên.
Sử Ký (史记) của Tư Mã Thiên: Bộ sử ký vĩ đại ghi chép lịch sử Trung Quốc từ thời thượng cổ đến đầu nhà Hán.
Tôn Tử Binh Pháp (孙子兵法) của Tôn Vũ: Binh pháp nổi tiếng với những chiến lược quân sự kinh điển.
Thơ Đường (唐诗) và Từ Tống (宋词): Là đỉnh cao của thơ ca Trung Quốc với những tên tuổi lừng danh như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Tô Thức, Tân Khí Tật, v.v.

Văn học Hiện đại và Đương đại
Văn học Trung Quốc hiện đại chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Tây và phản ánh những biến động xã hội. Các tác phẩm nổi bật thường thuộc thể loại tiểu thuyết và ngôn tình:
Cao Lương Đỏ (红高粱家族) của Mạc Ngôn: Tác phẩm đưa Mạc Ngôn đoạt giải Nobel Văn học, kể về cuộc sống của một gia đình tại vùng đất Cao Lương trong những năm chiến tranh và biến động.
Bên Nhau Trọn Đời (何以笙箫默) của Cố Mạn: Tiểu thuyết ngôn tình nổi tiếng về tình yêu sâu sắc, vượt qua thử thách thời gian.
Yêu Em Từ Cái Nhìn Đầu Tiên (微微一笑很倾城) của Cố Mạn: Câu chuyện tình yêu lãng mạn trong thế giới game online và đời thực.
Vụng Trộm Không Thể Giấu (偷偷藏不住) của Trúc Dĩ: Tiểu thuyết ngôn tình được yêu thích với câu chuyện tình yêu ngọt ngào, lãng mạn.
Anh Có Thích Nước Mỹ Không? (致我们终将逝去的青春) của Tân Di Ổ: Tiểu thuyết thanh xuân vườn trường với những rung động đầu đời và những bài học về tình yêu, cuộc sống.
Mãi Mãi Là Bao Xa (君子一诺) của Diệp Lạc Vô Tâm: Câu chuyện tình yêu lãng mạn và đầy trắc trở.

Văn học Trung Quốc là một kho tàng vô giá, thể hiện sự đa dạng và chiều sâu của văn hóa, lịch sử và con người Trung Quốc qua từng thời kỳ. Bạn có muốn tìm hiểu sâu hơn về một thể loại hoặc một tác phẩm cụ thể nào không?